Ewoluujący system elektroenergetyczny, dynamiczny rozwój magazynów energii oraz ich integracja z odnawialnymi źródłami energii, rynkiem mocy i systemami bilansującymi powodują, że stają się one nie tylko kluczowym zasobem technologicznym naszej cywilizacji, lecz także nowym punktem koncentracji zagrożeń cybernetycznych. W artykule opublikowanym w numerze 2/2025 Magazynu Fotowoltaika autor omawia, dlaczego magazyny należy traktować jak infrastrukturę krytyczną, jakie zagrożenia wynikają z ich cyfrowej architektury oraz jak projektować skuteczne mechanizmy ochrony – zgodne z regulacjami NIS2, KSC i normami IEC 62443.
Współczesna energetyka przechodzi głęboką transformację technologiczną, organizacyjną i strukturalną. Rozwój odnawialnych źródeł energii, integracja rozproszonych jednostek wytwórczych, cyfryzacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych oraz dynamiczny rozwój systemów zarządzania popytem i magazynowania energii – to wszystko sprawia, że sektor energetyczny staje się coraz bardziej zależny od zaawansowanych systemów informatycznych oraz transmisji danych w czasie rzeczywistym. Wraz z tą transformacją rośnie jednak także podatność na zagrożenia cybernetyczne.
Systemy elektroenergetyczne są dziś nie tylko infrastrukturą fizyczną, ale w coraz większym stopniu – infrastrukturą cyberfizyczną, w której decyzje podejmowane są przez automatyczne algorytmy, a stabilność sieci zależy od komunikacji pomiędzy setkami tysięcy urządzeń. Ochrona tej infrastruktury – zarówno przed awariami, jak i przed atakami z zewnątrz – staje się kluczowym elementem bezpieczeństwa energetycznego państwa, a także połączonych europejskich energetycznych struktur sieciowych.
Przypadki ataków cybernetycznych na systemy elektroenergetyczne pokazują, że ingerencja w cyfrową warstwę sieci może prowadzić do realnych, fizycznych skutków: przerw w dostawie prądu, zniszczenia infrastruktury, a nawet zagrożenia życia i zdrowia ludzi. To samo dotyczy prób przejęcia kontroli nad systemami automatyki przemysłowej, manipulowania danymi pomiarowymi lub zakłócania procesów bilansowania mocy.
Wymogi dotyczące cyberbezpieczeństwa w energetyce są coraz bardziej rygorystyczne – zarówno na poziomie unijnym (np. dyrektywa NIS2, rozporządzenia ACER i ENTSO-E), jak i krajowym (np. Ustawa o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, wytyczne Polskich Sieci Elektroenergetycznych, rekomendacje Urzędu Regulacji Energetyki). Operatorzy systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, wytwórcy energii oraz właściciele infrastruktury muszą wdrażać polityki bezpieczeństwa teleinformatycznego, audyty, segmentację sieci, szyfrowanie transmisji, procedury reagowania na incydenty oraz systemy klasy SIEM czy IDS. Wraz z rosnącą decentralizacją sektora bezpieczeństwo nie dotyczy już wyłącznie dużych operatorów, ale obejmuje także mniejsze jednostki wytwórcze, takie jak farmy fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe, agregaty kogeneracyjne czy – coraz częściej – przemysłowe magazyny energii.
W artykule zostały omówione zagadnienia:
Rosnąca rola magazynów energii w systemie elektroenergetycznym
Cyberzagrożenia dla magazynów energii
Dobre praktyki i rekomendacje dla cyberochrony magazynów energii
Wymogi regulacyjne i normy dotyczące bezpieczeństwa magazynów energii
Autor artykułu: Mirosław Grabania
Fot. Mirosław Grabania
Zaprenumeruj Magazyn Fotowoltaika
